Trabzon’daki ilk insan topluluÄŸuna ait kalıntılar bulundu

Düzköy ilçesi Çayırbağı Mahallesi Koskarlı mevkisinde bir maÄŸarada M.Ö. 11 bin yılına ait olduÄŸu düÅŸünülen çakmak taşı ve obsidyenden (magmatik kaya) yapılma taÅŸ aletler bulundu. Yapılan analizlerde taÅŸ aletlerin bölgede yaÅŸayan ilk insan grubunun kesici aletleri olduÄŸu deÄŸerlendirildi. GÖBEKLÄ°TEPE Ä°LE KIYASLANABÄ°LÄ°R Bölgenin bilinen insanlık tarihine dair önemli bir keÅŸfe imza atan arkeologlar, Göbeklitepe'ye yakın dönemlere tarihlendirilen maÄŸarada daha fazla bulgu için kazı yapmayı hedefliyor. KTÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi ÖÄŸretim Üyesi Dr. Hülya Çalışkan Akgül, Göbeklitepe tüm dünya ve Anadolu için çok önemli. Trabzon'un 'Koskalı MaÄŸarası'nın önemini herkese gösterebilmek için bu kıyaslama yapılabilir dedi. 103 PARÇA ALET BULUNDU Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi öÄŸretim üyelerinden Dr. Hülya Çalışkan Akgül ve Doç. Dr. Serkan Demirel'in 2018 yılında baÅŸlattığı 'Trabzon Protohistorik (Kalkolitik ve Tunç çaÄŸları) Yüzey AraÅŸtırma Projesi'yle önemli bulgular tespit edildi. Proje kapsamında yürütülen çalışmalarda Trabzon'un Düzköy ilçesi Çayırbağı Mahallesi Koskarlı mevkisinde bulunan bir maÄŸarada, arkeologlarca, farklı boyutlarda 103 parça taÅŸ alet bulundu. Yapılan ilk incelemelerle, 'kesici' olarak kullanılan taÅŸ aletlerin, M.Ö. 11 bin yıl öncesine ait olduÄŸu belirlendi. 7 PARÇA KÖKEN ANALÄ°ZÄ° Ä°ÇÄ°N KANADA'YA GÖNDERÄ°LDÄ° Obsidyen ve çakmak taşından yapılma aletlerden 7 tanesi, köken analizi yapılmak üzere Kanada'daki McMaster Üniversitesi'nden Prof. Dr. Tristan Carter'e gönderildi. Elde edilen ilk sonuçlara göre, bölgede yaÅŸayan ilk insan grubunun 'kesici alet' olarak kullandığı düÅŸünülen taÅŸlardan 5 tanesinin Kapadokya, 2 tanesinin Trans Kafkasya (Gürcistan-Ermenistan) kökenli olduÄŸu tespit edildi. Bölgenin bilinen insanlık tarihine dair önemli bir keÅŸfe imza atan arkeologlar, Göbeklitepe'ye yakın dönemlere tarihlendirilen 'Koskarlı MaÄŸarası'nda daha fazla bulgu elde edebilmek için kazı yapmayı hedefliyor. Bu arada maÄŸaranın tam yeri ise açıklanmadı. 'TRABZON'DA BU KADAR ERKEN DÖNEME TARÄ°HLENEN Ä°LK MAÄžARA' Kalkolitik ve Tunç ÇaÄŸları Yüzey AraÅŸtırma Projesi'yle, Roma dönemi öncesine ait bulgular aradıklarını belirten KTÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi öÄŸretim üyesi proje baÅŸkanı Dr. Hülya Çalışkan Akgül, araÅŸtırmada en önemli bulguları 2019 yılında elde ettiklerini söyledi. Düzköy ilçesinde bir maÄŸarada arkeolojik malzemeler bulduklarını anlatan Dr. Hülya Çalışkan Akgül, '2019 yılında ilk defa Düzköy vadisine giriÅŸ yaptık ve vadinin güneyindeki alanlarda özellikle çalıştık. Burada 'Koskarlı MaÄŸarası' olarak isimlendirdiÄŸimiz bir maÄŸarada tespit ettiÄŸimiz taÅŸ aletler bizi çok sevindirdi. Çünkü ÅŸimdiye kadar bütün malzemenin görülebildiÄŸi ve incelenmeye çalışıldığı bu kadar erken döneme tarihlenen verilere sahip Trabzon'un ilk maÄŸarası oldu' dedi. 'BU TAÅžLAR Ä°NSANOÄžLUNUN ELÄ°NDEN ÇIKTI' Buldukları taÅŸların üzerindeki izlerin düzenli olduÄŸunu ve doÄŸal süreçlerle oluÅŸmasının mümkün olmadığını belirten Dr. Hülya Çalışkan Akgül, maÄŸarada buldukları taÅŸ aletlerin ayırt edici özellikleri hakkında ÅŸu bilgileri verdi:'Sözünü ettiÄŸimiz dönem, insanoÄŸlunun hala avcı ve toplayıcı olarak yaÅŸadığı, ancak bu konuda uzmanlaÅŸmanın saÄŸlandığı bir dönem. Daha incelikli, daha iyi rötuÅŸlanmış, iÅŸlenmiÅŸ ve daha küçük taÅŸ aletler yapmaya baÅŸladıkları bir evre. Bizim 'mikrolit' olarak tanımladığımız bu aletler, 1 santimetre olacak kadar küçükler. Bunların da varlığıyla bu taÅŸların insanoÄŸlunun elinden çıktığını kolaylıkla anlayabiliyoruz'. 'GÜNÜMÜZDEN 13 BÄ°N YIL ÖNCESÄ°NE AÄ°T' Bulunan objeleri tarihlendirmek üzere ön çalışma yaptıklarını söyleyen Dr. Akgül, 'Yaptığımız ön çalışma ve karşılaÅŸtırmalar sonucunda bu aletleri 'epipaleolitik dönem' olarak isimlendiriyoruz. Milattan önce yaklaşık olarak 11 bin veya günümüzden 13 bin yıl öncesi tarihlerini düÅŸünmek, 'Koskarlı MaÄŸarası'nın taÅŸ aletleri için artık olası. Daha kesin sonuçlar için sondaj çalışmasına ve daha detaylandırılmış bir kazı çalışmasıyla daha detaylı ve kesin veriler elde etmek mümkün' diye konuÅŸtu. 'Ä°LK Ä°NSANLARIN FAALÄ°YETLERÄ°NÄ° GÖSTERÄ°YOR' MaÄŸarada buldukları parçaların çakmak taşı ile volkanik bir cam olan obsidyen taşından yapıldığını ve Trabzon'da obsidyen kaynağı bulunmadığı için bu taşın dışarıdan geldiÄŸini düÅŸündüklerini anlatan Dr. Akgül, 'Bunu anlayabilmek için obsidyenleri 'köken analizi' olarak tabir edilen bir analize tabi tutuyoruz. MaÄŸaradan seçtiÄŸimiz 7 adet atık parça, Kanada'ya Dr. Tristan Carter'a incelenmesi için gönderildi. Kanada'dan gelen ön sonuçlara göre 7 adet parçadan 5 tanesi Kapadokya kökenli yani NevÅŸehir, Aksaray, Ürgüp civarından. 2 tanesi ise 'Trans Kafkasya' kökenli. 'Trans Kafkasya' Ermenistan, Gürcistan hatta belki de KuzeydoÄŸu Anadolu'yu da içine alacak o coÄŸrafyadan gelmiÅŸ olabileceÄŸi ileri sürüldü. Bu demek oluyor ki insanoÄŸlunun belli bir hareketi var. Hareketin güzergahını ya da hangi ÅŸekillerde gerçekleÅŸmiÅŸ olabileceÄŸini söylemek zor olsa da biliyoruz ki bu malzemelerden biri Kapadokya'dan, diÄŸeri Trans Kafkasya'dan olmak üzere farklı bölgelerden Trabzon'a gelmiÅŸ. Paleolitik dediÄŸimiz ya da günümüzden 13 bin yıl önce bu bölgede bir insan faaliyeti, insan hareketliliÄŸi söz konusuymuÅŸ. Biz, 'Koskarlı MaÄŸarası'ndan elde ettiÄŸimiz taÅŸ aletlerle, bölgede hiç kimsenin olmaması gibi bir önyargıyı da kırmış olduk' diye konuÅŸtu. ÖNEMÄ° ÇOK BÜYÜK Dr. Akgül, 'Koskarlı MaÄŸarası'nda buldukları taÅŸ aletlerin, insanlık tarihinin bilinen en eski yerleÅŸik yaÅŸam alanı ve ibadethanesi olan Göbeklitepe ile yakın tarihlerde olduÄŸu için önemli olduÄŸunun altını çizdi. Akgül, Göbeklitepe tüm dünya ve Anadolu için çok önemli. Trabzon'un 'Koskalı MaÄŸarası'nın önemini herkese gösterebilmek için bu kıyaslama belki yapılabilir. Koskarlı MaÄŸarası ile Göbeklitepe arasında ÅŸartlar biraz farklı ama önemine vurgu yapmak için kullanılabilecek bir cümle olabilir. Koskarlı ÅŸu anda Trabzon bölgesinde ilk olduÄŸu, ilk insan topluluÄŸunu bize gösterdiÄŸi için ve nispeten Göbeklitepe'ye yakın bir tarih önerdiÄŸimiz için böyle bir karşılaÅŸtırma yapabiliriz dedi.

Bir önceki yazımız olan Aksaray'da otomobil ile hafif ticari araç çarpıştı: 3 yaralı başlıklı makalemizde 3. Sayfa, Aksaray ve Fatih hakkında bilgiler verilmektedir.